Bunt w Demerarze (1823)

Bunt w Demerarze z 1823 roku – powstanie z udziałem ponad 10 000 niewolników, które miało miejsce w kolonii Demerara-Essequibo (Gujana). Rozpoczęło się 18 sierpnia 1823 r. i trwało dwa dni. Uczestniczyli w nim niewolnicy o najwyższym statusie. Po części przyczyną jego rozpoczęcia było złe traktowanie i pragnienie wolności; ponadto istniało powszechne błędne przekonanie, że Parlament uchwalił prawo do emancypacji, ale zostało ono wstrzymane przez władców kolonialnych. Zainicjowany głównie przez Jacka Gladstone’a, niewolnika na plantacji „Sukces”, bunt dotyczył również jego ojca, Quaminy i innych starszych członków grupy kościelnej, do której należeli. Angielski pastor i misjonarz John Smith również był zamieszany w sprawę.

Rebelia ta, w znacznym stopniu przebiegająca bez przemocy została brutalnie stłumiona przez kolonistów pod rządami gubernatora Johna Murraya. Zabili oni wielu niewolników: liczbę ofiar szacuje się od 100 do 250 osób. Po upadku powstania rząd skazał na śmierć kolejnych 45 ludzi, a 27 stracono. Ciała niewolników były później pokazywane publicznie przez wiele miesięcy jako środek odstraszający dla innych. Jack po stłumieniu buntu został wywieziony na wyspę Saint Lucia, a John Smith, który został postawiony przed sądem wojennym i czekał na wykonanie wyroku śmierci, zmarł przed jego wykonaniem jako męczennik walczący o zniesienie kary śmierci.

Wiadomość o śmierci Smitha wzmocniła ruch abolicjonistów w Wielkiej Brytanii. Quamina, uważany za prawdziwego przywódcę buntu, został uznany za bohatera narodowego po uzyskaniu niepodległości przez Gujanę. W stolicy kraju Georgetown, wiele ulic i zabytków nazwanych zostało jego imieniem.